Środowisko zapylone
Zanieczyszczenie powietrza w miejscu pracy może być niewidzialnym zabójcą. Aerozole – drobne cząstki w powietrzu – są tak samo niebezpieczne dla płuc jak piła obrotowa dla palców. Ponieważ są praktycznie niewidoczne, wielu pracowników czy osób odpowiedzialnych za ten obszar w firmie czy zakładzie może nie doceniać ich znaczenia. Nie idź ich śladem - naucz się wybierać odpowiednią ochronę dróg oddechowych.
3 kroki na rzecz ochrony przed aerozolami
1. Znajomość ryzyka
Nawet w górach, gdzie najbliższy dymiący komin znajduje się w odległości dziesiątek kilometrów, powietrze zawiera substancje i mikrocząstki, które są niebezpieczne dla płuc. Jednocześnie płuca mają wrodzone mechanizmy obronne.
Jednak jeśli objętość tych cząstek rośnie, a płuca są na nie narażone zbyt często, te mechanizmy obronne zawodzą. To zjawisko występuje często w miejscu pracy.
Poziom ryzyka zależy od kilku czynników:
- Czy powietrze zawiera cząstki stałe, które tworzą aerozole: pył (generowany przez kruszenie materiałów stałych, opary (generowane przez spalanie materii organicznej) oraz dym (generowany przez oksydację substancji organicznych)?
- Jakie stężenie tych substancji znajduje się w powietrzu?
- Jak długo pracownicy są narażeni na te substancje?
2. Eliminacja ryzyka
Przed podjęciem decyzji o wyborze właściwego środka ochrony dróg oddechowych, należy najpierw podjąć próbę unikania zagrożeń i zmniejszenia ryzyka wdychania substancji niebezpiecznych.
Można to zrobić poprzez:
- zapewnienie stałego mechanizmu wylotu powietrza w pobliżu punktu wycieku substancji niebezpiecznych do powietrza;
- regularne i dokładne sprzątanie miejsca pracy (unikać używania sprężonego powietrza);
- sprawdzanie i czyszczenie systemu wentylacyjnego;
- stałe monitorowanie jakości powietrza w miejscu pracy.
Jeżeli rozwiązania technologiczne są niedostępne, należy zapytać pracowników o samopoczucie. Powinni natychmiast opuścić miejsce pracy jeżeli:
- wyczuwają zapach lub aromat w powietrzu;
- odczuwają dolegliwości, mają zawroty głowy lub nagle czują się senni lub zdezorientowani;
- mają podrażniony nos lub nagle dostają kataru.
3. Wyposażenie personelu w odpowiednie środki ochrony
Kategorie półmasek filtrujących dzielą w zależności od poziomu stężenia, z jakim radzi sobie filtr. Jednakże maski FFP nigdy nie chronią przed oparami i gazami.
To oznacza, że można je stosować w środowisku o odpowiednim stężeniu tlenu (stężenie O2 poniżej 19,5 % stanowi zagrożenie dla zdrowia).
Maski z aktywnym węglem mogą pomóc niwelować uciążliwe zapachy, gazy i opary, lecz tylko w środowiskach, w których nie są przekroczone dopuszczalne poziomy narażenia DPN).
Klasa filtracji |
Stosować do wielokrotności DPN |
Chroni przed |
FFP1 |
4x |
niskimi stężeniami pyłów/aerozoli |
FFP2 |
12x |
średnimi stężeniami pyłów/aerozoli |
FFP3 |
50x |
wysokimi stężeniami pyłów/aerozoli |
Dobór poziomu ochrony do rodzajów czynności:
Zalecana ochrona |
Rodzaj cząstek |
Zalecana ochrona |
usuwanie i sortowanie odpadów, oczyszczanie poddaszy |
– bakterie, pleśń, grzyby, zapachy bakteryjne |
FFP2 + aktywny węgiel |
– pył na poddaszu, pył, roztocza, pleśń |
FFP2 |
|
ścieranie, cięcie, wiercenie, frezowanie |
– beton, kamień |
FFP2 |
– metal, rdza |
FFP2 |
|
– miękkie drewno |
FFP2 |
|
– twarde drewno |
FFP3** |
|
– szkło, żywica, włókno szklane |
FFP2 |
|
– stare powłoki |
FFP2 |
|
– gips |
FFP1* |
|
spawanie |
– stal, cynk, opary spawalnicze |
FFP2 + aktywny węgiel |
– stal nierdzewna, aluminium |
FFP3 |
|
kontakt z |
– azbestem, ołowiem |
FFP3 |
– sadzą |
FFP2 |
|
– cementem |
FFP1* |
|
montaż izolacji |
– wełna izolacyjna mineralna i szklana |
FFP3** |
prace wydobywcze |
– węgiel, kamień |
FFP2 |
produkcja zbóż |
– pył zbóż, mąka |
FFP1 |
– pył cząstek stałych |
FFP2 |
|
– pył z suszonych roślin (herbata, zioła, kawa) |
FFP1 |
|
kontakt z alergenami |
– pyłki, sierść zwierząt, pleśń, roztocza pyłów |
FFP2 |
kontakt z wirusami i bakteriami |
– wirusy |
FFP3 |
– bakterie |
FFP3 |
|
środowisko przemysłu |
– smog |
FFP2 |
przemysł odzieżowy |
– sztuczne i naturalne włókna tekstylne |
FFP1 |
* FFP2 przy wyższych stężeniach
** FFP3 przy wyższych stężeniach
*** FFP2 przy zawartości krzemianu
Podział półmasek filtrujących:
- jednorazowe (NR – nie nadają się do ponownego użycia): do użytku domowego, np. podczas cięcia drewna lub demontażu starej zabudowy łazienki. Nie nadają się do użytku przez cały dzień pracy;
- wielokrotnego użytku (R – nadają się do ponownego użycia): mogą by składane z zaworem wydechowym zapewniającym wygodne oddychanie lub o kształcie zapewniającym długotrwałe użytkowanie. Są odpowiednie do pracy zmianowej w zakładach.
Uwaga – to tylko wskazówka. Rodzaj ochrony zależy od indywidualnego wyboru. Należy podjąć ostrożną decyzję odnośnie poziomu ochrony wymaganego przez dany rodzaj pracy, np. zgodnie z kartą charakterystyki substancji niebezpiecznych, która musi uwzględniać każdą niebezpieczną substancję i mieszankę. Ponadto należy zawsze dokładnie zapoznać się z instrukcją stosowania środków ochrony, aby uniknąć uszkodzenia dróg oddechowych.
Respirator musi być idealnie dopasowany do twarzy, inaczej jest bezużyteczny
Jeżeli półmaska nie jest idealnie dopasowana do twarzy, jej skuteczność jest praktycznie znikoma. Dlatego należy zawsze wybierać odpowiedni rozmiar i najlepiej mieć ogoloną twarz. Długie włosy należy związać z tyłu i należy zdjąć biżuterię. Za każdym razem, warto wybrać respirator, który daje możliwość formowania kształtu.